In tijden van onrust, problemen en strijd, wanneer woorden ons tekort schieten, wenden we ons vaak tot poëzie voor troost en troost.
Het was niet anders tijdens de oorlog, en op de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog wenden mensen zich weer tot poëzie om hen een beter begrip te geven van de realiteit van oorlog.
Wilfred Owen noemde het het 'jammer van de oorlog' en zijn poëzie, en de dichters van die tijd legden dat vast in hun woorden.
De Grote Oorlog wordt weerspiegeld in hun rijmpjes en lijnen, waarbij veel soldaten pen op papier zetten om te proberen de verschrikkelijke omstandigheden over te brengen.
Van Owen tot John McRae, ze werpen allemaal een licht op de situatie.
Degenen die daarna kwamen, hebben dat ook geprobeerd.
Hier zijn een paar gedichten om te lezen op Dodenherdenking.
Opdat we niet vergeten - Ode of Remembrance ontleend aan Laurence Binyon's For The Fallen
Zij zullen niet oud worden, zoals wij die overblijven oud worden:
Leeftijd zal hen niet vermoeien, noch de jaren veroordelen.
Bij het ondergaan van de zon en in de ochtend,
Wij zullen hen herinneren.
- Het volledige gedicht van zeven verzen werd oorspronkelijk gepubliceerd in de Times in september 2014 en gecomponeerd ter ere van de vroege zware verliezen aan het westelijk front. Het vierde vers, Lest We Forget, is een traditioneel onderdeel geworden van herdenkingsdiensten.
Britse soldaten bij Ieper, België, Eerste Wereldoorlog, foto uit het tijdschrift L'Illustration, jaar 73, nr 3770, 5 juni 1915 (Afbeelding: De Agostini via Getty Images)
Bloemen bloeien voor de grafsteen van een Australische soldaat op Tyne cot Commonwealth War Graves Cemetery, West-Vlaanderen, België (Afbeelding: Moment Redactioneel/Getty Images)
De soldaat - Rupert Brooke
Als ik zou sterven, denk dan alleen dit van mij:
Dat er een hoek van een vreemd veld is
Dat is voor altijd Engeland. Er zal zijn
In die rijke aarde lag een rijker stof verborgen;
Een stof die Engeland droeg, vormde, bewust maakte,
Gaf ooit haar bloemen om lief te hebben, haar manieren om te zwerven,
Een lichaam van Engeland, ademen Engelse lucht,
Gewassen door de rivieren, gezegend door de zonnen van thuis.
En denk, dit hart, alle kwaad vergoten,
Een puls in de eeuwige geest, niet minder
Geeft ergens terug de gedachten die door Engeland zijn gegeven;
Haar bezienswaardigheden en geluiden; dromen zo gelukkig als haar dag;
En gelach, geleerd van vrienden; en zachtheid,
In harten in vrede, onder een Engelse hemel.
Wie was Brooke?
Rupert Brooke cira. 1902 (Afbeelding: PA)
Brooke sloot zich aan bij de British Mediterranean Expeditionary Force in WW1. Hij stierf aan een infectie in 1915 op weg naar Gallipoli. Het gedicht wordt vaak voorgelezen ter herinnering aan degenen die in oorlog ver van huis stierven.
Drummer Hodge door Thomas Hardy
Ze gooien Drummer Hodge erin om te rusten
Uncoffined - net zoals gevonden:
Zijn herkenningspunt is een kopje-kuif
Dat breekt het veld rond:
En vreemde sterrenbeelden west
Elke nacht boven zijn heuvel.
Young Hodge de drummer heeft nooit geweten -
Vers van zijn huis in Wessex -
De betekenis van de brede Karoo,
De Bush, de stoffige leem,
En waarom opstonden voor nachtelijk uitzicht?
Vreemde sterren te midden van de duisternis.
Toch een deel van die onbekende vlakte
Zal Hodge voor altijd zijn;
Zijn huiselijke noordelijke borst en brein
Laat een zuidelijke boom opgroeien,
robot vrouw te koop
En sterrenbeelden met vreemde ogen heersen
Zijn sterren voor eeuwig.
---
Engelse romanschrijver, dichter en toneelschrijver, Thomas Hardy (1840 - 1928) (Afbeelding: Hulton-archief)
Hardy's gedicht is vergelijkbaar met dat van Brooke in zijn apparaten. Hoewel het eerder was geschreven, componeerde Hardy het in 1899 als reactie op de Ango-Boerenoorlog. Het richt zich op de drummers.
In Flanders Fields door John McRae
In de velden van Vlaanderen waaien de klaprozen
Tussen de kruisen, rij op rij,
Dat markeert onze plaats; en in de lucht
De leeuweriken, nog steeds dapper zingend, vliegen
Weinig gehoord te midden van de kanonnen beneden.
Wij zijn de Doden. Korte dagen geleden
We leefden, voelden de dageraad, zagen de zonsondergang gloeien,
Geliefd en geliefd, en nu liegen we
In Vlaamse velden.
Pak onze ruzie met de vijand aan:
Naar jou uit falende handen gooien we
De fakkel; wees de jouwe om het hoog te houden.
Als u het geloof breekt met ons die sterven
We zullen niet slapen, hoewel klaprozen groeien
In Vlaamse velden.
---
Vlaamse velden 1914 (Afbeelding: ullstein bild via Getty Images)
McRae's gedicht, geschreven in 1915, is geschreven vanuit het perspectief van de dode soldaten die in hun graven liggen.
Het spoort de lezer aan om hun dood te wreken. Het gedicht werd erg populair en werd vaak gebruikt in motiverende advertenties en wervingscampagnes voor de oorlog. Nu wordt het gebruikt ter nagedachtenis. McRae was een Canadese arts en luitenant Crpl in de Eerste Wereldoorlog. Hij stierf aan een longontsteking op het slagveld in januari 1918.
Charge of the Light Brigade door Lord Tennyson
Een halve competitie, een halve competitie,
Een halve competitie verder,
Allemaal in de vallei van de dood
Reed de zeshonderd.
Vooruit, de Lichte Brigade!
wanneer is kapitein wonder uit uk
Opladen voor de wapens! hij zei.
In de vallei van de dood
Reed de zeshonderd.
Vooruit, de Lichte Brigade!
Was er een man verbijsterd?
Niet hoewel de soldaat het wist
Iemand had geblunderd.
Het is aan hen om geen antwoord te geven,
Het is hun niet om te redeneren waarom,
Het is aan hen om te doen en te sterven.
In de vallei van de dood
Reed de zeshonderd.
Kanon rechts van hen,
Kanon links van hen,
Kanon voor hen
Volleyed en donderde;
Bestormd met schot en granaat,
Stoutmoedig reden ze en wel,
In de kaken van de dood,
In de mond van de hel
Reed de zeshonderd.
Knipperde al hun sabels bloot,
Knipperde terwijl ze in de lucht draaiden
De kanonniers daar sabreren,
Een leger opladen, terwijl
De hele wereld vroeg zich af.
dean ambrose nieuwe look
Ondergedompeld in de batterijrook
Dwars door de lijn braken ze;
Kozakken en Russisch
Opgerold van de sabelslag
Verpletterd en verscheurd.
Toen reden ze terug, maar niet
Niet de zeshonderd.
Kanon rechts van hen,
Kanon links van hen,
Kanon achter hen
Volleyed en donderde;
Bestormd met schot en granaat,
Terwijl paard en held vielen.
Zij die zo goed hadden gevochten
Kwam door de kaken van de dood,
Terug uit de mond van de hel,
Alles wat er nog van hen over was,
Links van zeshonderd.
Wanneer kan hun glorie vervagen?
O de wilde aanval die ze maakten!
De hele wereld vroeg zich af.
Respecteer de aanklacht die ze hebben gemaakt!
Eer de Lichte Brigade,
Edele zeshonderd!
---
Engelse dichter Alfred Lord Tennyson (1809 - 1892) (Afbeelding: Getty Images)
Het gedicht over de Krimoorlog is geschreven in 1854. Het was populair toen het werd geschreven met: 'Theirs not to reason why/Theirs but to do and die'
En de dood zal geen heerschappij hebben door Dylan Thomas
Ze zullen sterren aan elleboog en voet hebben;
Al worden ze gek, ze zullen gezond zijn,
Al zinken ze door de zee, ze zullen weer opstaan;
Hoewel geliefden verloren gaan, zal liefde niet;
En de dood zal geen heerschappij hebben.
Het gedicht is geschreven in 1933, tussen de twee wereldoorlogen. Het volledige gedicht is hier .
Een Ierse vlieger voorziet zijn dood door WB Yeats
Ik weet dat ik mijn lot zal ontmoeten
Ergens tussen de wolken boven;
Degenen waar ik tegen vecht, haat ik niet
Degenen die ik bescherm, heb ik niet lief;
Mijn land is Kiltartan Cross,
Mijn landgenoten Kiltartan is arm,
Geen waarschijnlijk einde zou hen verlies kunnen brengen
Of laat ze gelukkiger achter dan voorheen.
Noch wet, noch plicht gebood me te vechten,
Noch openbare man, noch juichende menigten,
Een eenzame impuls van verrukking
Reed naar dit tumult in de wolken;
Ik bracht alles in evenwicht, bracht alles voor de geest,
De komende jaren leken verspilling van adem,
Een verspilling van adem de jaren achter
In balans met dit leven, deze dood.
---
Yeats' gedicht wordt gezien als een afgemeten commentaar op het in de frontlinie staan.
MCMXIV door Philip Larkin
Nooit zo'n onschuld,
Nooit eerder of sindsdien,
Zoals zichzelf veranderd in het verleden
Zonder een woord - de mannen
De tuinen netjes achterlaten,
De duizenden huwelijken,
Nog even mee:
Nooit meer zo'n onschuld.
Lees het volledige gedicht hier .
---
Philip Larkin, die in steen is vereeuwigd in de dichters van Westminster Abbey; Hoek (Afbeelding: PA)
Larkins gedicht heeft een meer optimistische toon. Het is geschreven in 1964 en is meer reflecterend.
Dulce et Decorum Est door Wilfred Owen
Dubbel gebogen, als oude bedelaars onder zakken,
Knock-kneed, hoesten als heksen, we vloekten door slib,
Tot op de angstaanjagende fakkels we onze rug keerden,
En naar onze verre rust begon te sjokken.
Mannen marcheerden in slaap. Velen waren hun laarzen kwijt,
Maar strompelde verder, met bloed geschoeid. Alles ging kreupel; allemaal blind;
Dronken van vermoeidheid; zelfs doof voor de hoots
Van gasgranaten die zachtjes naar achteren vallen.
Gas! GAS! Snel, jongens! - Een extase van geklungel
Net op tijd de onhandige helmen monteren,
Maar iemand schreeuwde nog steeds en struikelde
En spartelen als een man in vuur of kalk.
Dim door de mistige ruiten en dik groen licht,
Als onder een groene zee zag ik hem verdrinken.
In al mijn dromen voor mijn hulpeloze blik,
Hij stort zich op me, goot, stikte, verdronk.
Als jij in sommige verstikkende dromen ook zou kunnen tempo
Achter de wagen waar we hem in gooiden,
En kijk naar de witte ogen die in zijn gezicht kronkelen,
Zijn hangend gezicht, als een duivel die ziek is van zonde;
Als je bij elke schok het bloed zou kunnen horen
Kom gorgelend uit de door schuim bedorven longen,
Obsceen als kanker, bitter als de herkauwer
Van gemene, ongeneeslijke zweren op onschuldige tongen, -
Mijn vriend, je zou het niet vertellen met zo'n hoge pit
verjaardagskaart van de koningin
Aan kinderen vurig naar een wanhopige glorie,
De oude leugen: Dulce et decorum is
Pro patria mori.
---
Het gedicht van Owen werd postuum geplaatst in 1920. Het gaat in tegen de 'leugen' van de oorlog.
Owen diende in het Manchester Regiment en kreeg een shellshock.
Hij sneuvelde op 4 november 1918 in actie.
