Of hij nu knecht Baldrick speelt in de sitcom Blackadder uit de jaren 80, het geschiedenisprogramma Time Team presenteert of de rivier de Theems bewandelt voor een van zijn recentere documentaires, Sir Tony Robinson heeft ons geboeid gehouden met zijn snelle humor, komische timing en improvisatie.
Maar achter de lach en het vermaak staat een man die drie decennia hulpeloos heeft toegekeken hoe zijn geliefde ouders – Leslie en Phyllis – onder de gruwelijke greep van de ziekte van Alzheimer vielen, waardoor hij zich alleen, onbekwaam en boos voelde.
Nu 74, en een beroemdheid aanhanger van Alzheimer's Society, voert Tony campagne voor betere zorg voor patiënten en erkenning en steun voor hun vergeten leger van verzorgers.
Tony Robinson heeft drie decennia lang hulpeloos toegekeken hoe zijn geliefde ouders – Leslie en Phyllis – onder de gruwelijke greep van de ziekte van Alzheimer vielen (Afbeelding: Getty Images voor de Nationale Loterij)
Deze maand neemt hij deel aan de Memory Walk van het goede doel in Regent's Park in Londen om bewustzijn en fondsen te werven om mensen te helpen die getroffen zijn door de hersenaandoening, die geheugen en denkvaardigheden vernietigt.
sarah-jane mee vriendje
Mensen willen hun ogen en oren sluiten voor de ziekte van Alzheimer omdat het een groot onoplosbaar probleem lijkt, zegt hij. We hebben een gevoel van kameraadschap nodig om het bovenaan de agenda te houden. We hebben van Covid gezien hoe het mogelijk is om de medische professie wereldwijd te mobiliseren. Samen kunnen we bergen verzetten.
Tony, die met zijn vrouw Louise in West-Londen woont, was totaal onwetend over de ziekte van Alzheimer toen zijn vader in de jaren tachtig voor het eerst symptomen vertoonde. Ik was in Bristol toen mijn moeder midden in de nacht in grote nood belde, herinnert hij zich. Mijn vader gedroeg zich heel vreemd.
Hij wilde dat ze alle kopjes uit de kast haalde en ze zo neerzette dat de handgrepen naar het noordwesten gericht waren. Ze begon te huilen omdat ze niet wist welke richting het noordwesten was.
Ik was 120 mijl verwijderd en voelde me volkomen machteloos.
Ironisch genoeg was het zijn vader, een ambtenaar van de lokale overheid, die Tony vanaf zijn twaalfde de kunst van het opstaan had geleerd.
We zouden logische argumenten hebben over zaken als nucleaire ontwapening en apartheid, zegt hij. Hij leerde me improviseren.
Hij verloor ouders, Leslie en Phyllis, aan dementie in 1989 en 2005 (Afbeelding: Alzheimer Society)
Maar toen Alzheimer toesloeg, vervaagde de slimme, capabele vader die Tony kende langzaam.
Hij zegt: Je kreeg toen nog geen goede diagnose. We wisten vaag dat vader Alzheimer had. Hij gebruikte medicijnen om te voorkomen dat hij geïrriteerd raakte, maar achteraf besef ik dat veel van zijn opwinding angst was, omdat hij zich in een situatie bevond die hij niet begreep en waar hij geen controle over had.
Voor de familie was er frustratie - en woede - dat Leslie van kalm en helder naar oncontroleerbaar kon gaan. Toch herkende hij Tony altijd, en zijn kleinkinderen Laura, 43, en Luke, 41.
Mijn vader had een paar kleine hartaanvallen en een mini-beroerte, zegt Tony. Hij stierf in 1989 op 76-jarige leeftijd. Het gebeurde heel snel. Het was de beste uitweg voor hem. En ik zag het masker van terreur zijn gezicht verlaten en mijn oude vader kwam weer tot leven. Op zijn overlijdensakte stond dat hij was overleden aan een beroerte. Ze hebben de ziekte van Alzheimer toen niet op overlijdensakten gezet.
Slechts een paar jaar na Leslie's dood begon Tony's moeder Phyllis, een stenotypist, meer verstrooid te worden. Het was nadat ze een operatie onderging voor spataderen in haar benen dat haar gezondheid verslechterde.
Er is iets misgegaan met de verdoving, zegt Tony. We weten niet wat. Jammer genoeg verloor het ziekenhuis de aantekeningen. Mam stond een aantal weken aan de deur van de dood. Toen ze weer bij bewustzijn kwam, ging het een paar weken goed met haar, maar toen gleed ze uit in een volledige Alzheimer.
prins phillip auto-ongeluk
Nu beide ouders zijn geveld door de aandoening, die momenteel 850.000 mensen in het VK treft, is Tony voorzichtig met zijn eigen gezondheid (Afbeelding: Paul Marc Mitchell)
Ik realiseerde me dat ik zou moeten toezien hoe mijn moeder dezelfde weg zou gaan als mijn vader, maar tegen die tijd – de jaren negentig – had ik wat meer kennis over de ziekte van Alzheimer. Ik was aardiger en begripvoller voor mijn moeder. Dat is het laatste cadeau dat mijn vader aan mijn moeder heeft gegeven.
Phyllis verbleef acht jaar in een verzorgingstehuis voor haar dood in 2005. Een paar weken voordat ze op 89-jarige leeftijd stierf, stemde ze ermee in om gefilmd te worden voor een tv-programma Tony Robinson: Me and My Mum. Ze vond het iets aardigs, herinnert Sir Tony zich. Ze was het grootste deel van haar leven met amateurtoneel bezig geweest. Eindelijk had ze de hoofdrol.
Ik voelde me niet schuldig dat ik niet voor mijn moeder kon zorgen, maar ik voelde me wel schuldig dat ik niet meer begreep, dat ik niet elke dag naar haar toe ging, dat ik me soms aan haar ergerde, dat Ik was niet strenger tegen het ziekenhuis.
Maar de lessen die Tony nu heeft geleerd, komen hem goed van pas als liefdadigheidsondersteuner. Hij zegt: ik heb zoveel respect voor de mantelzorgers die door de grootste crisis van hun leven blijven vechten. Ik kan niets doen aan het feit dat hun dierbaren deze ziekte hebben, maar ik kan ze wel vertellen hoe belangrijk het is om voor zichzelf te zorgen en wat rust te krijgen.
Nu beide ouders zijn geveld door de aandoening, die momenteel 850.000 mensen in het VK treft, is Tony voorzichtig met zijn eigen gezondheid.
Ik ben fatalistisch, bekent hij. Als Alzheimer gebeurt, gebeurt het. Maar er zijn bepaalde dingen waarvan ik weet dat ik ze moet doen. Ik weet bijvoorbeeld dat ik niet te veel gewicht moet dragen.
Tony voert campagne voor betere zorg voor patiënten en erkenning en steun voor hun vergeten leger van verzorgers (Afbeelding: PA Wire/Press Association-afbeeldingen)
Een regelmatige wandelaar, hij en Louise kregen in maart een reddingsactie West Highland Terrier, Holly Berry, van de RSPCA in Derby. Sindsdien is hij twee stenen kwijt.
Hij gaat naar de sportschool wanneer hij kan en hij zet regelmatig 10.000 stappen per dag.
Hij wil ook graag zijn hersenen actief houden en is druk bezig geweest met het maken van documentaires, waaronder drie Channel 5-series - Around the World by Train, The Thames: Britain's Great River en Tony Robinson's History of Britain.
Mentaal bezig zijn is zo
belangrijk, lacht hij.
Het is belangrijk dat ik veel op mijn bord heb.
*Doe in september mee aan je eigen Memory Walk en help Alzheimer Society. Schrijf je in op memorywalk.org.uk
